Prema izveštaju Instituta za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut”, od 23. jula, kada je u Srbiji potvrđen prvi slučaj groznice Zapadnog Nila, do 11. avgusta, kod još sedam osoba primećeni su simptomi koji ukazuju na zarazu ovim virusom.
Kako je potom saopšteno, svi zaraženi imaju tešku kliničku sliku, odnosno upalu mozga. Virus Zapadnog Nila, ako se iskomplikuje, može da dovede i do fatalnog iskoda.
Reč je o potencijalno teškom virusnom oboljenju koje se prenosi ubodom zaraženog komarca. Glavni vektor, odnosno prenosilac virusa Zapadnog Nila je Kuleks pipiens, vrsta komarca koja je odomaćena i kod nas, a prvi slučaj zaraze groznicom Zapadnog Nila ikada primećen je i identifikovan u oblasti Zapadni Nil u Ugandi još 1937. godine.
Danas je ovaj virus najrasprostranjeniji virus koji prenose insekti na svetu i može da zarazi ljude, ptice, komarce, konje i druge sisare.
Gde je rasprostranjen
Groznica Zapadnog Nila javlja se širom sveta. Cirkulacija virusa Zapadnog Nila prisutna je na u Evropi još od 60-ih godina prošlog veka, ali je prva epidemija među ljudima zabeležena u Bukureštu 1996. godine.
Od tada se slučajevi obolevanja ljudi i konja registruju u Češkoj Republici, Francuskoj, Italiji, Mađarskoj, Rumuniji, Španiji i Portugaliji. Tokom 2010. godine ekološki faktori u Centralnoj Evropi i zemljama Mediterana su pogodovali širenju virusa Zapadnog Nila na ljude, tako da je u oblasti centralne Makedonije u severnom delu Grčke prvi put registrovana epidemija ovog oboljenja u humanoj populaciji.
Kakva je situacija u Srbiji
U periodu od 2007. do 2012. godine na teritoriji Republike Srbije sprovedene su četiri studije koje su ukazale na prenošenje virusa Zapadnog Nila u populaciji komaraca, ptica i konja.
Ti rezultati bili su povod Institutu za javno zdravlje da 2012. implementira nadzor nad groznicom Zapadnog Nila u ljudskoj populaciji. Od 1. juna do 15. novembra na celoj teritoriji Republike sprovodi se intenzivan, a van tog perioda i pasivan nadzor nad groznicom Zapadnog Nila.
Prvi slučaj virusa Zapadnog Nila u humanoj populaciji, u ovoj sezoni, podsećamo, zabeležen je 23. jula kod muškarca starosti 80 godina sa teritorije Beograda.
Prijavljeni slučajevi zaražavanja virusom Zapadnog Nila zabeleženi su:
3 slučaja u Južnobanatskom okrugu
2 slučaja u Beogradu
po 1 slučaj u Južnobačkom, Severnobačkom i Braničevskom okrugu
Takođe, na teritoriji Mačvanskog okruga registrovan je i jedan slučaj groznice Zapadnog Nila sa verovatnim mestom zaražavanja u Grčkoj, podsećaju iz Instituta “Batut”.
Kako se prenosi groznica Zapadnog Nila
Osnovni način prenošenja bolesti izazvane virusom Zapadnog Nila je ubod zaraženog komarca. Komarci se zaraze prilikom sisanja krvi inficiranih ptica i tako zaraženi komarci prenose infekciju na ljude i druge životinje.
Znatno ređi put prenošenja je transfuzijom zaražene krvi, transplantacijom tkiva zaraženih/obolelih osoba ili vertikalno, sa zaražene majke na dete tokom dojenja ili transplacentarno, navode iz “Batuta”.
Virus Zapadnog Nila se ne prenosi među ljudima putem kontakta, a kako napominju stručnjaci, rezervoar zaraze su mnoge vrste divljih i domaćih ptica.
Simptomi virusa Zapadnog Nila
Ovaj virus može da prođe bez ikakvih simptoma, međutim, neki simptomi su podsećaju na običnu prehladu, stomačni virus ili virus gripa, sa čim lako mogu da se pomešaju.
Simptomi groznice Zapadnog Nila obično se javljaju od trećeg do 14. dana nakon uboda zaraženog komarca.
Oko 20 odsto zaraženih osoba ima blagu kliničku sliku u vidu:
groznice
glavobolje
mučnine
povraćanja
otoka limfnih žlezda ili pojavom osima na koži grudi, leđa ili stomaka
Pomenuti simptomi obično prolaze u roku od par dana, mada su zabeleženi slučajevi kada je oboljenje trajalo i više nedelja.
Kod jednog obolelog na 150 inficiranih dolazi do razvoja teške kliničke slike, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti, objašnjavaju iz “Batuta”. Tada se pored glavobolje i groznice javljaju i simptomi koji ukazuju na teže oboljenje poput:
ukočenosti vrata
stupora (stanje utrnulosti gotovo svih funkcija praćeno letargijom, ukočenošću i bezvoljnošću)
dezorijentacije
kome
tremora
konvulzija
mišićne slabosti
paralize
Ovi simptomi mogu da traju nekoliko nedelja, sa mogućim trajnim neurološkim oštećenjima, kao što je i upala mozga koju imaju svi trenutno zaraženi u Srbiji.
Prisustvo infekcije virusom Zapadnog Nila potvrđuje se laboratorijski, a teža klinička slika javlja se češće kod osoba preko 50 godina starosti kod kojih su pristna druga hronična oboljenja poput dijabetesa, kardiovaskularnih bolesti i drugo.
Nema specifične terapije niti vakcine protiv groznice Zapadnog Nila. Bolest se obično završava potpunim oporavkom nakon nekoliko nedelja i meseci. U slučaju teže kliničke slike, oboleli se hospitalizuju.
Infekcija dovodi do stvaranja imuniteta.
Kako smanjiti rizik od zaraze virusom Zapadnog Nila
U cilju smanjenja rizika od zaražavanja virusom Zapadnog Nila, Institut za javno zdravlje Srbije preporučuje primenu mera lične zaštite od uboda komaraca i to:
Upotreba repelenata na otkrivenim delovima tela prilikom boravka na otvorenom
Nošenje odeće dugih rukava i nogavica, svetle boje
Preporučljivo je da odeća bude komotna, jer komarci mogu da ubadaju kroz pripijenu odeću
Izbegavanje boravka na otvorenom u periodu najintenzivnije aktivnosti komaraca – u sumrak i u zoru
Upotreba zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima, vratima i oko kreveta
Redukcija broja komaraca u zatvorenom prostoru
Po mogućstvu boravak u klimatizovanim prostorima, jer je broj insekata u takvim uslovima značajno smanjen
Izbegavanje područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare
Smanjenje broja komaraca na otvorenom gde se radi, igra ili boravi, što se postiže isušivanjem izvora stajaće vode. Na taj način smanjuje se broj mesta na koje komarci mogu da polože svoja jaja. Najmanje jednom nedeljno treba: isprazniti vodu iz saksija za cveće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, iz kanti, buradi i limenki. Ukloniti odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu
U slučaju putovanja u inostranstvo, pogotovo ako se radi o tropskom i subtropskom području, obavezno se pridržavati svih navedenih mera prevencije
U slučaju pojave bilo kakvih simptoma koji su kompatibilni sa neuroinazivnim oblikom bolesti, odmah se javiti izabranom lekaru